ek yerinin üzerindeki metala doğru daha fazla
yönlendirilerek kaynak birikintisinin aşağı doğru
akması engellenecek ve yine de yeterince yavaş bir
hareket hızı korunabilecek şekilde ayarlanmasıdır.
B açısı için, iş parçasına dik durulan konumdan 30
derece AŞAĞI yönde bir konumlama yapılması iyi
bir başlangıç noktasıdır.
Dikey pozisyon, şalomanın yukarıdan aşağıya
doğru çekilmesi söz konusu olduğundan birçok
kişi için daha kolaydır. Ancak birikintinin aşağı
doğru akmasını engellemek zor olabilir. Şalomanın
aşağıdan yukarı doğru çekilmesi birikintinin daha
iyi kontrol edilebilmesini, daha derin penetrasyon
için daha düşük hareket hızlarının uygulanabilmesini
sağlar. Dikey kaynaklama sırasında, B açısı (bkz.
"ŞALOMANIN TUTULMASI") her zaman sıfırda
tutulur, ancak A açısı genellikle 45 ile 60 derece
arasında değişerek daha iyi birikinti kontrolü elde
edilmesini sağlar.
(bkz. Şek. I (b), Sayfa 9)
Baş üstü pozisyon en zor kaynaklama
pozisyonudur. A açısının (bkz. "ŞALOMANIN
TUTULMASI") 60 derecede korunması gerekir.
Bu açının korunması erimiş metalin nozül üzerine
düşmesi riskini azaltır. B açısı sıfır derecede tutulmalı
ve bu sayede telin doğrudan kaynak ek yerine
yönlenmesi sağlanmalıdır. Kaynak birikintisinin aşırı
derece düşmesi söz konusu olursa daha düşük bir
ısı ayarı seçin. Ayrıca burada örgü dikişi stringer
dikişinden daha iyi sonuç vermeye eğilimlidir.
(bkz. Şek. I (c), Sayfa 9)
6.4 Çok atkılı kaynak
Küt kaynak ek yerleri. Daha kalın
malzemelerde küt kaynak yaparken; birleştirilecek
malzemenin kenarlarını, birleştirilen metalin bir
parçasında veya her iki parçasında kenarlara pah
taşlaması yaparak hazırlamanız gerekir. Bu işlem
tamamlandığında, yakın şekilde kaynaklanması
gereken iki metal parçası arasında V şeklinde bir yiv
oluşur. Çoğu durumda bu "V" yivini kapatmak için ek
yerine birden fazla atkı veya dikiş yapılması gerekir.
Aynı kaynak ek yerine birden fazla dikişin yapılması
çok atkılı kaynak olarak adlandırılır.
Sayfa 9'daki Şekil J üzerinde, tek bir "V" küt ek
yerine çok atkılı dikiş yapma işlemleri sırasıyla
gösterilmiştir.
NOT:
Kendinden korumalı özlü kaynak teli
kullanılırken; yeni bir atkıya geçmeden önce,
tamamlanan her bir dikişin çapaklarının iyice alınması
ve fırçalanarak cürufların temizlenmesi son derece
önemlidir, aksi halde yeni atkının kalitesi düşük olacaktır.
182
Dolgu Kaynak Ek Yerleri. Ortalama kalın -
çok kalın aralığındaki metaller üzerinde yapılan
birçok dolgu kaynak ek yerinde, güçlü bir ek yerinin
oluşturulması için birden çok atkının yapılması
gerekir. Sayfa 9'daki Şekil K üzerinde, dolgu
bindirmeli ek yeri (a) ve T ek yeri (b) için çok atkılı
dikiş yapma işlemleri sırasıyla gösterilmiştir.
6.5 Punta kaynağı
Üç farklı punta kaynağı yöntemi mevcuttur: Yakarak
Geçme, Delme ve Doldurma ve Bindirmeli Punta
tipleri. Gerçekleştirilecek uygulamaya ve kişisel
tercihlere bağlı olarak her yöntemin kendine has
avantajları veya dezavantajları vardır.
Yakarak Geçme yöntemi üst parçayı yakıp
alt parçanın içine doğru geçerek üst üste binmiş iki
metal parçasını birbirine kaynaklar. Yakarak Geçme
yöntemini kullanılırken, küçük çaplara göre büyük
tel çaplarında daha iyi sonuç alınır. Yakarak geçme
yönteminde en iyi sonucu verme ihtimali olan tel
çapları, kendinden korumalı 0,9 mm özlü kaynak
telleridir. Metal ÇOK ince değilse, aşırı dolgu
metali birikmesi ve minimum penetrasyon olması
kabul edilebilir değilse, yakarak geçme yönteminde
0,75 mm kendinden korumalı özlü kaynak teli
kullanmayın. Yakarak geçme yönteminde her
zaman YÜKSEK ısı ayarı seçin ve herhangi bir punta
kaynağı yapmadan önce tel hızını ayarlayın.
(bkz. Şek. L (a), Sayfa 9)
Delme ve Doldurma yöntemi, üç punta
kaynağı yöntemi arasında en iyi tamamlanmış
görünümün elde edilmesini sağlayan kaynak
yöntemidir. Bu yöntemde, üstteki metal parçaya
bir delik açılır veya delinir ve ark bu delik içinden
geçirilerek alttaki parça içine penetrasyon sağlanır.
Birikintinin deliği doldurmasına izin verilerek, üstteki
parçada elde edilen kaynak yüzeyi ile aynı hizada
olan pürüzsüz bir punta kaynağı oluşturulur. Doğru
tel çapını, ısı ayarını ve tel hızını, aynı kalınlıkta bir
malzeme üzerinde kesintisiz dikiş yapıyormuşsunuz
gibi seçin.
(bkz. Şek. L (b), Sayfa 9)
Bindirmeli Punta yöntemi, bindirmeli ek yeri
dikiş hattının her iki tarafında kaynak arkını hem
alt hem de üst parçaya aynı anda girecek şekilde
yönlendirir. Doğru tel çapını, ısı ayarını ve tel hızını,
aynı kalınlıkta bir malzeme üzerinde kesintisiz dikiş
yapıyormuşsunuz gibi seçin. (bkz. Şek. L (c), Sayfa 9)
6.6 Punta kaynağı talimatları
1. Kullanmayı düşündüğünüz punta kaynağı yöntemi
için yukarıda tavsiye edilmiş olan tel çapını ve ısı
ayarını seçin.