4.
Eski pansumanı, yukarıdan başlayarak yavaşça çıkarınız. Cildinizi ya da
kateteri zedelememek için bant ya da bandajı oldukça dikkatli şekilde
kaldırınız.
Dikkat: Katetere zarar verebileceğinden makas veya keskin uçlu
herhangi bir alet kullanmayın.
5.
Ellerinizi tekrar yıkayınız.
6.
Çıkış yerini ve etrafındaki deriyi dikkatle kontrol edin. Olağan dışı bir şey
fark ederseniz pansuman işlemini bitirip doktorunuzu arayınız.
7.
Eldiven kullanmanız söylendiyse size öğretilen prosedürleri izleyerek steril
eldivenleri takınız. Eldivenleri taktıktan sonra, kateter bölgesinde kullanılan
malzemeler dışında hiçbir şeye dokunmamaya özen gösteriniz.
8.
Kateter çıkış bölgesini alkollü sürüntü çubuğuyla ya da hidrojen peroksite
batırılmış steril pamuk uçlu aplikatörle, çıkış bölgesinden başlayarak ve
dışa doğru büyüyen bir spiral çizerek en az 8 cm çapında temizlenmiş alan
oluşturacak şekilde dikkatle temizleyiniz. Derinin kateter çıkış bölgesinin
dışında bir yerine temas etmiş bir sürüntü çubuğunu çıkış bölgesine tekrar
sürmeyiniz.
9.
Bu işlemi iki sürüntü çubuğu kullanarak iki kez tekrarlayınız. Herhangi bir
drenaj belirtisi olup olmadığını görmek için, kullandığınız çubukların rengini
kontrol ediniz.
10. Temizlenmiş derinin üzerinde bulunan kateterin dış kısmı da dahil olmak
üzere aynı bölgeyi temizlemek için bu kez povidon iyot çubuklarıyla 8.
adımdaki işlemi tekrarlayınız.
11. Kateterin dışını, alkollü bezin iç kısmını kullanarak çıkış bölgesinden
başlayıp kateter konnektörüne doğru temizleyiniz. Kateteri oynatmamak
için temizleme işlemi sırasında başka bir alkollü bezle kateterin çıkış yerini
tutabilirsiniz. Kateteri çekmeyiniz.
12. Cilde uygulanan povidon iyodun kuruması için en az iki dakika bekleyiniz.
13. Çıkış bölgesine az miktarda povidon iyot merhemi sürünüz (isteğe bağlı).
14. Önceden kesilmiş gazlı bezi çıkış yerindeki merhemin üzerine yerleştirin
ve kateterin çevresine sağlamca oturtun. Önceden kesilmiş gazlı bez ve
kateterin üzerine 2 inç x 2 inç (5 cm x 5 cm) ölçüsünde gazlı bez yerleştirin.
15. Ambalajda yer alan talimatlar ve doktor ya da hemşirenizin talimatlarına
uyarak son kapatıcı bezi (bant ya da şeffaf) yerleştiriniz.
16. Kateteri sarın. Kıvrılmadığından veya sıkışmadığından emin olduktan sonra
bantla göğse veya pansumana sabitleyin. Bu, kateterin çıkış yerinden
oynamasını önleyecek ve tahrişi azaltacaktır.
17. Kateteri her zaman başını görebileceğiniz şekilde sabitleyiniz. Doktorunuz
ya da hemşireniz, kateteri sabitlemek için kullanılabilecek en doğru yolu
seçmenize yardımcı olacaktır. Bu seçimi yaparken giysilerin ve normal
aktivitelerin de göz önünde bulundurulması gerekir. Hasar görmediğinden
emin olmak için kapaklı ucu periyodik olarak kontrol etmelisiniz.
18. Tüm pansuman değişiklikleri sırasında, oynayıp oynamadığını anlamak için
kateterin dış uzunluğunu değerlendirin. Kateter yerleşimini, uç konumunu,
açıklığını ve sargının sağlamlığını periyodik olarak kontrol edin.
Kateterin Klemple Sabitlenmesi
Kateter sizin için hayati öneme sahip olduğundan kateter klempi seçimi çok
önemlidir. Yanlış klemp, katetere zarar verebilir. Bu üç klemple sabitleme
kuralına uyun:
1.
Sadece düzgün kenarlı klempler kullanınız.
2.
Hemşireniz tarafından belirtildiği gibi, kateteri daima takviyeli klemp kolu
veya bant kısmı üzerine sabitleyiniz. Doğrudan konnektöre bağlı
takviyeli kısma sabitlemeyiniz. (Şekil 3)
Şekil 3: Klemp Uyarısı
3.
Kateterin ne zaman klemple sabitleneceği konusunda doktorunuzun veya
hemşirenizin talimatlarına uyunuz. Hickman™ ve Broviac™ kateterlerinin
çoğu, klempleri ve takviyeli klemp kolları önceden eklenmiş şekilde gelir.
Hangi klempi kullanacağınıza emin değilseniz sağlık hizmeti sağlayıcınız ile
iletişime geçin.
Ne zaman klemp ile sabitlemelisiniz?
Doktorunuz veya hemşireniz, kateteri kullanılmadığında klemplemenizi
söyleyebilir. Kateter, kanın pıhtılaşmasını önleyen bir kan inceltici olan heparin
ile doludur ("heparin kilidi" olarak bilinir), kapaklıdır ve herhangi bir sorun
yaşamanızın önüne geçecektir ancak klemp de bir güvenlik önlemi olabilir.
Kateteri havayla her temas ettiğinde, örneğin kateter kapağı değişimi sırasında
veya intravenöz infüzyon bağlanırken, klemple sabitlemelisiniz. Her zaman
yedek bir klemp bulundurun.
BURAYA KLEMP TAKMAYIN
Kateteri ve "Heparin Kilidini" Temizleme
Prosedür
Kateterler genellikle günde en az bir kez temizlenir (sıvı enjekte edilerek).
Doktorunuz daha fazla veya daha az sıklıkta temizlenmesi gerektiğini
söyleyebilir, bu yüzden doktorunuzun talimatlarını dinleyiniz.
İhtiyacınız olan malzemeler:
•
Alkollü ya da povidon iyotlu bez
•
2,5 ml heparin ile doldurulan, 1 inçlik iğne takılı 10 ml şırınga,
kullanıma hazır
•
Klemp
•
Bant
Prosedürde izlenmesi gereken adımlar şunlardır:
1.
Malzemelerinizi uygun bir yerde toplayınız.
2.
Ellerinizi iyice yıkayınız.
3.
Enjektör kapağının etrafındaki bandı çıkarınız.
4.
Kapağı alkollü ya da povidon iyotlu bir bezle temizleyiniz. İyotlu bez
kullanırsanız başlığın kuruması için iki dakika bekleyiniz ve bu sırada
kapağa kesinlikle dokunmayınız. Bölgeye üflemeyiniz ve temiz kapağın
sallanmasına izin vermeyiniz; bu, bölgeye mikrop bulaşması
riskini artırır.
5.
İğnenin ucundaki başlığı çıkarınız ve iğneyi kateter enjeksiyon başlığının
ortasına dikkatle sokunuz.
6.
Klempi serbest bırakınız.
7.
Katetere heparin enjekte ediniz. Heparin solüsyonunun son 0,5 ml'sini
enjekte ederken enjeksiyon kapağından iğneyi çekiniz.
8.
İğneyi enjeksiyon kapağından çıkarınız. Şırıngayı ve iğneyi biyolojik
tehlike arz eden madde kabına atın.
9.
Kapağı, kapak değiştirme prosedüründe belirtildiği şekilde yeniden
bantlayınız. Kateteriniz çok lümenliyse steril heparin solüsyonuyla
temizlerken her lümen için ayrı enjektör kullanınız. Doktorunuz ya da
hemşireniz size çok lümenli kateterlerin kullanımıyla ilgili ayrıntılı bilgi
verecektir. Kullanılmadığı zaman kateteriniz klemple sabitlenmelidir.
Enjeksiyon Kapağının Değiştirilmesi
Enjeksiyon kapağını (konnektör), yalnızca doktorunuzun bu konuda
size talimat ve uygun eğitim verip vermesi durumunda değiştirmelisiniz.
Enjeksiyon kapakları genellikle her 3 ila 7 günde bir değiştirilir ve bu işlem,
pansuman değişimi sırasında yapılabilir.
İhtiyacınız olan malzemeler:
•
Steril enjektör kapağı
•
Alkollü ya da povidon iyotlu bez
•
Kateter klempi
•
Bant
Kapağı değiştirme prosedürü:
1.
Ellerinizi iyice yıkayınız.
2.
Kateterin takviyeli kola veya bant kısmına klemple sıkıca
sabitlendiğinden emin olunuz.
3.
Yeni enjektör kapağının ambalajını açınız ve yönergeler doğrultusunda
hazırlayınız. Kapağın ambalajın dış yüzeyiyle temas etmemesine dikkat
ediniz.
NOT: Başlığınız belirli bir hava boşluğu bulunan uzun türden ise enjektör
kapağını önceden heparinle doldurmanız gerekebilir. Bu ek prosedürü
doktorunuz veya hemşireniz size anlatacaktır.
4.
Kapağın üzerindeki bandı soyarak çıkarınız. ASLA bandı makasla
kesmeye çalışmayın, katetere zarar verebilirsiniz.
5.
Alkollü ya da povidon iyotlu bez kullanarak başlığın kateterle birleştiği
yeri temizleyiniz. Kurumasını bekleyiniz.
6.
Kateter konnektörünü kalp hizasının biraz altında tutarak eski kapağı
çıkarıp atınız. (Konnektör kalp seviyesinin üzerinde tutulursa kateterdeki
sıvı düzeyi aşağıya inecektir.)
7.
Yeni kapağı üst kısmından tutarak alınız ve steril uç koruyucuyu
çıkarınız. Yeni kapağı yavaşça döndürerek kateter konnektörüne sıkıca
takınız. Sızıntı olmasını önlemek için kapağın tam olarak oturduğundan
emin olunuz.
8.
5 cm'lik bir bant kesiniz ve her iki ucundan da 1 cm'lik kısmı içe kıvırarak
kenar oluşturunuz. Bandın yapışkan kısmını başlıkla kateterin birleştiği
bölgenin etrafına yapıştırarak iyice sabitleyiniz. Bandın iki ucunu
birleştiriniz. Bandın uçlarında oluşturduğunuz kenarlar, çıkarırken size
kolaylık sağlayacaktır.
9.
Klempin yerinde kalıp kalmayacağı konusunda doktorunuz veya
hemşireniz tarafından verilen talimatlara uyunuz.
63